|
“Świeże” okazy przywiezione
prosto z wyprawy często wymagają dokładnego oczyszczenia.
Minerały nierozpuszczalne w
wodzie i odporne na działanie czynników atmosferycznych (np. kwarc, topaz,
agat) można myć w ciepłej wodzie z dodatkiem detergentów. Umyte okazy suszymy
na papierze lub bibułce. Nie należy natomiast suszyć okazów wystawiając je
bezpośrednio na słońce. Minerały pokryte iłami można czyścić szczoteczką. Ił i
brud w różnych zakamarkach możemy usunąć za pomocą wykałaczki lub zaostrzonej
zapałki. Okazy pokryte kurzem czyścimy miękką szczoteczką lub przez zwykle
zdmuchnięcie go z okazu.
Wszelkie minerały rozpuszczalne
w wodzie np. chalkantyt należy myć w benzynie lub alkoholu. Chlorki (np. halit)
powinniśmy myć w roztworach solankowych. Inne sole łatwo rozpuszczalne, które
chłoną wilgoć z powietrza (np. sylwin i karnalit) aby zapobiec ich
rozpuszczeniu należy włożyć do szczelnych pojemników wsypując uprzednio do
nich trochę ryżu.
Niektóre minerały po wydobyciu z
naturalnego środowiska po pewnym czasie zaczynają się rozkładać. Dotyczy to
głównie buł markasytowych które występują w trzeciorzędowych iłach w
kopalniach węgla brunatnego. Często jego powierzchnia pokrywa się białym
nalotem i okaż rozsypuję się w drobny, szary proszek. Można temu zapobiec
poprzez kąpiel markasytu we wrzącej wodzie i po wysuszeniu zanurzeniu go w
acetonie.
W starych kamieniołomach i
naturalnych odsłonięciach minerały a zwłaszcza skały są często pokryte
porostami i glonami. Do usuwania tego typu zanieczyszczeń używamy igły. Po
zdrapaniu porostów okaz moczymy w amoniaku, a następnie spłukujemy go wodą.
Inne zanieczyszczenia takie jak
naloty tlenków manganu i żelaza używamy rozcieńczonego kwasu szczawiowego.
Okaz zostawiamy w kwasie na kilka dni. Ślady palców i tłuszcz na gładkich i
polerowanych powierzchniach mogą być usunięte za pomocą alkoholu.
Często na okazach pirytu,
chalkopirytu, hematytu, magnetytu oraz ilmenitu i markasytu, na ich
powierzchni tworzy się matowa powłoka. Aby przywrócić pierwotny blask okaz
należy po przepłukaniu wodą zanurzyć w kwasie solnym (HCl).
Niektóre okazy przykryte są
nieraz kalcytem lub innymi minerałami, które trzeba usunąć aby odsłonić
bardziej cenne i efektowne minerały. Część węglanów np. kalcyt usuniemy przez
wytrawienie okazu w kwasie solnym lub octowym.
Przy posługiwaniu się stężonymi
kwasami i innymi roztworami należy zachować szczególną ostrożność. Wskazane
jest używanie gumowych rękawiczek i ochronnych okularów. Nie powinniśmy
pracować z kwasami w zamkniętym pomieszczeniu ponieważ opary niektórych kwasów
są szkodliwe dla organizmu.
___________________________________________________________________________________________________
|
PREPARACJA
SKAMIENIAŁOŚCI |
 |
Często po umyciu przywiezionych okazów skamieniałości na
powierzchniach zachowanych elementów szkieletowych nadal
zostaje znaczna ilość materiału skalnego, a w skrajnych
przypadkach niemal cała skamieniałość może być zakryta przez
skałę. Taki okaz musimy poddać preparacji, czyli usunięciu
zbędnej skały. Jest wiele technik preparacji, a do
najpowszechniejszej należą metody mechaniczne. Skała usuwana
jest za pomocą ostrych narzędzi takich jak mały młotek,
dłutka, skrobaki, rylce czy igły. W miarę miękkich skałach
(iły, łupki) pomocne będą różne rodzaje szczotek (z tworzywa
sztucznego, metalowe). Do twardych skał i precyzyjnej
preparacji używa się specjalnych igieł preparacyjnych czy
mini-młotków na sprężone powietrze, jednak są one dość
drogie. Tańszą alternatywą są maszynki wibracyjne do
grawerowania. Dodatkowymi narzędziami wspomagającymi
preparację są małe frezarki ręczne i piły.
W przypadku skamieniałości zbudowanych
z krzemionki tkwiących w skałach węglanowych, można posłużyć
się metodami chemicznymi np. wytrawić skamieniałości w
kwasie solnym. Także popularne, zwłaszcza w skałach
marglistych jest stosowanie ługu potasowego (KOH).
Trzecią metodą dająca czasami dobre
efekty jest metoda zamrażania - pozwala ona w miarę dokładne
usunięcie słabo zwięzłych i porowatych skał np. niektórych
piaskowców.
Szczegółowo sposoby preparacji
zostały opisane w artykule Tomasza Suleja, także zachęcam do
lektury -
ARTYKUŁ O PREPARACJI
Po lewej: kolejne etapy
preparacji kalcytowego rostrum belemnita z opoki |
Stanowisko
preparacyjne
Oprócz podstawowych
narzędzi jak młotek, rylce i igły na stole preparacyjnym warto mieć
cążki, szczoteczki oraz papier ścierny
Maszynka udarowa - grawerka
Preparacjia
dewońskiego trylobita za pomocą profesjonalnej igły pneumatycznej
Maszyna do cięcia płytek,
wraz z ochronną maską i okularami - dzięki niej łatwo możemy pozbyć
się nadmiaru skały oraz nadać odpowiedni kształt okazowi.
|