LUTYNIA - kamieniołom bazaltu
"Szwedzkie Szańce"

Góry Złote

MAPA GOOGLE

 

Lokalizacja:

Kamieniołom znajduje się przy drodze z Lądka do przejścia granicznego na Przeł. Lądeckiej.

__________________________________________________________________________________________________

Opis / występowanie:

Jest to czynny kamieniołom stokowy założony na bazaltach trzeciorzędowych, uznaje się że to jedne z najmłoszych wulkanitów w Polsce. Bazalty trzeciorzędowe w okolicy Lądka-Zdroju tworzą kilka niewielkich intruzji. W kamieniołomie na niektórych ścianach widoczne są dobrze wykształcone słupy bazaltowe o charakterystycznym przekroju wieloboków. Najlepiej wyeksponowane są na niskiej, nie objętej juz eksploatacją, ścianie blisko zabudowań zakładu.

Jedynym interesującym minerałem w kamieniołomie jest oliwin. Występuje on w postaci owalnych, zbitych i ziarnistych skupień w obrębie bazaltów. Są to tzw. bomby oliwinowe, czyli porwaki skał ultrazasadowych, które zostały wyrwane z górnego płaszcza. Najczęściej są to fragmenty perydotytów. Ziarna oliwinu w takich skupieniach zazwyczaj mają wielkość 1-5 mm, ale niekiedy trafiają sie kryształy wielkości nawet do 2 cm, ale niestety często są silnie spękane. Wielkość samych bomb oliwinowych najczęściej waha się w granicach 1-5 cm, ale niekiedy można spotkać bomby przekraczające 10 cm. Wiele z bomb oliwinowych jest zwietrzała i nie ma już takiej pięknej zielonej barwy. Oliwin także jest spotykany w bazalcie jako pojedyńcze ziarna tkwiące w cieście skalnym - nie są to jak by się mogło wydawać fenokryształy czy też prakryształy (jak np. w skałach typu porfiru), ale są to poprostu ziarna oliwinu odłamane z bomb w czasie płynięcia magmy i swobodnie rozmieszczone w masie bazaltu. Oczywiście nienalezy zapominać ze oliwin to jeden z głównych minerałów skałotwórczych bazaltu. W perydotytach oprócz oliwinu, są także ciemne ziarna, którymi najczęściej są pirokseny z grupy enstantytu-bronzytu. Poza porwakami skał perydotytowych w kamieniołomie spotyka się ksenolity wielu innych skał, które pochodzą z osłony intruzji bazaltowej.

Około 600-800m na wschód od kamieniołomu, na południowych stokach doliny Lutego Potoku, znajdują się ślady dawnego górnictwa kruszcowego - kopalnia Filip, w której wydobywano srebrnonośną galenę. Aktualnie zachowało się troche dawnej infrastruktury zakładu przeróbczego, natomiast wyrobiska samej kopalni są od lat niedostępne, a pozostałości hałd mocno zarośnięte. Opisano stąd  m.in. galenę, chalkopiryt, syderyt, kwarc, kalcyt, cerusyt, piromorfit, wulfenit.


 

__________________________________________________________________________________________________

Słupy bazaltowe znajdujące się na początku kamieniołomu.

Drobne ksenolity tkwiące w masie bazaltu

Bazalt na świeżym przełamie

 

Oliwin

strona należy do serwisu www.geopasja.pl