GÓRA MIEDZIANKA

Góry Świętokrzyskie

MAPA GOOGLE

http://www.mindat.org/loc-2573.html

Lokalizacja:

Góra Miedzianka położona jest w paśmie Chęcińskim, na północny-zachód od Chęcin, w pobliżu Zajączkowa.

__________________________________________________________________________________________________

Opis / występowanie

Masyw miedzianki tworzą dwa skaliste wierzchołki: wschodni - najwyższy liczący 354 m n.p.m., oraz drugi niższy, zachodni o wysokości 350 m. masyw wybitnie wyróżnia się w otoczeniu swym skalistym szczytem, oraz stosunkowo skąpą roślinnością drzewiastą, co dodaje walorów krajobrazowych rezerwatowi. Na stokach, zwłaszcza południowym i północnym, widoczne są ślady dawnego górnictwa w postaci zapadniętych szybików, hałd, sztolni itp. Na stoku północnym widoczna jest jeszcze dosyć świeża hałda oraz sztolnia "Zofia" położona zaraz powyżej zwałowiska, natomiast u południowo-wschodniego podnóża góry zachowała się stalowa konstrukcja wieży wyciągowej szybu. Miedzianka już od XIV wieku była ważnym ośrodkiem górniczym, w którym wydobywano rudy miedzi, w historii wielokrotnie kopalnie zaprzestawały i wznawiały działalność by ostatecznie w okresie I Wojny Światowej zakończyć wydobycie. na południowo-wschodnim stoku zlokalizowane są też dwa wyrobiska - jednym z nich jest stara piaskownia, a drugim kamieniołom, w którym można odnaleźć ślady mineralizacji kruszcowej.

Geologia

Budowa geologiczna rejonu Miedzianki jest niezwykle skomplikowana, bowiem stykają się tu dwie wielkie jednostki: trzon paleozoiczny oraz obrzeżenie mezozoiczne Gór Świętokrzyskich. Góra Miedzianka należy do trzonu paleozoicznego i jest położona w południowym skrzydle antykliny chęcińskiej, która w tym miejscu zanurza się w kierunku zachodnim, pod utwory mezozoiczne. Interesujący jest fakt, że warstwy wapieni na Miedziance zapadają zarówno na południe (właściwie dla całego południowego skrzydła antykliny chęcińskiej) jak i na północ co jest spowodowane wstecznym obaleniem mas skalnych skrzydła w kierunku północnym na kambryjskie utwory jądra antykliny oraz licznymi uskokami i odkuciami. Na taki melanż tektoniczny nałożyły się tu dwie orogenezy - waryscyjska, gdy został sfałdowany cały trzon paleozoiczny, oraz alpejska (faza laramijska) gdy ostatecznie Góry Świętokrzyskie zostały wydźwignięte.
Utwory budujące wyniosłość Miedzianki to głównie wapienie serii stromatoporoidowo-koralowcowej z zazębiającymi się wapieniami płytowymi dewonu środkowego i górnego (żywet, fran) z lokalnie wyciśniętymi utworami marglisto-łupkowymi famenu (np. w kamieniołomie na SE zboczu). Podnóże od południa i zachodu budują już skały obrzeżenia mezozoicznego - piaskowce i iły triasowe facji pstrego piaskowca.

Ze skomplikowaną tektonika masywu związane jest złoże rud miedzi. Mineralizacja rozwinęła się głównie w sieci podłużnych spękań i uskoków o azymutach w granicach 130-145 stopni (podobny przebieg mają też główne wyrobiska). Złoże tworzą żyły kalcytowe z wtrąceniami siarczków (chalkozyn, chalkopiryt, tennantyt - miedziankit, galena, gersdorfit i inne) - jest to złoże pierwotne, powstałe na drodze hydrotermalnej, któremu przypisuje się wiek powstania w/w spękań i uskoków czyli okres fałdowań waryscyjskich. Eksploatacji jednak podlegało w większości złoże wtórne, związane z działalnością wód opadowych i utlenianiem złoża pierwotnego. W efekcie powstało wiele nowych minerałów będących także kruszcami miedzi - impregnowały one skały dewońskie a także wypełniały pustki krasowe. Najpospolitszymi minerałami złoża wtórnego są węglany miedzi: niebieski azuryt oraz zielony malachit, które dość łatwo można odnaleźć na hałdach w otoczeniu góry. Tym minerałom towarzyszą często czarne plamki tlenków manganu. Rzadziej spotykane są niewielkie skupienia oliwenitu, tyrolitu, konichalcytu czy piromorfitu.
Ciekawostką rezerwatu są tu także wysoko zalegające piaski pochodzenia lodowcowego, zwane piaskami wysokiego zasypania - aktualnie odchodzi się od takiego określenia przyjmując, że są to piaski kemowe, powstałe w czasie gdy lodowiec (zlodowacenie środkowopolskie) opierał się o masyw i na granicy ze skałą deponowany był materiał piaszczysty.

 

FILM O GÓRNICTWIE MIEDZIANKI


 

__________________________________________________________________________________________________

Widok na dwa wierzchołki G. Miedzianka od południa.

 

Widok na wierzchołek zachodni.

 

Dewońskie wapienie budujące skalną grzędę na wierzchołku G. Miedzianka.

 

Widok na górę od północy - w środku zbocza hałda u wylotu sztolni Zofia.

 

Niewielkie hałdy u zachodniego podnóża góry.

 

Hałdy i wychodnie wapieni dewońskich na południowym stoku.

 

Kamieniołom na wschodnim zboczu Miedzianki - odsłaniają się tu wapienie dewońskie (fran)
a także niewielka soczewka wyciśniętego kompleksu marglisto-łupkowaego famenu.

 

Mineralizacja azurytem w obrębie wapieni dewonskich w kamieniołomie.

 

Wylot sztolni "Zofia".

 

W sztolni "Teresa".

W sztolni "Teresa"

__________________________________________________________________________________________________

Azuryt z malachitem, 7 cm

 

Azuryt, 3.5 cm

 

Okazy azurytów i malachitów w ekspozycji, aktualnie nieistniejącego muzeum w Miedziance.

 

 

strona należy do serwisu www.geopasja.pl