Okolice Jeziora Lubachowskiego, niewątpliwie są jednym z najbardziej malowniczych terenów tej części Sudetów. Poza urokliwymi krajobrazami - zalesione wzgórza odbijające się w tafli jeziora - mamy tutaj także atrakcje turystyczne: zabytkowa kamienna zapory, Zamek Grodno na górze Chojna (rezerwat przyrody), ośrodek Wodniak oraz wiszący most linowy. I to właściwie wszystko, jeśli chodzi o znajomość tej okolicy przez większość turystów zapuszczających się tutaj. Natomiast warto wspomnieć o tym, że otaczające jezioro góry skrywają wiele ciekawostek geologiczno-mineralogicznych a także ślady dawnego górnictwa. I od tego ostatniego zacznę.


Najbardziej widoczne ślady po działalności górniczej możemy obserwować w dolinie Wagi - pierwsza dolinka uchodząca do jeziora od strony zapory. Po pierwsze, w oczy rzucają się wypukłości terenu na jej dnie i stoku - to hałdy dawnych wyrobisk, po drugie na zboczu wyraźne widać zapadlisko po szybie kopalnianym oraz wcięcie stoku i poniżej, w obmurowanym korycie potoku, wystającą rurę z wypływającą wodą. To znane dla okolicznych mieszkańców "źródełko", jest po prostu zabezpieczonym odpływem wody z wyrobisk dawnej kopalni, której jedna ze sztolni wchodzi w głąb góry Lipiec. W 2009 roku, doszło tutaj do przypadkowego odkopania sztolni koparką, przez jednego z mieszkańców, który chciał oczyścić owe źródełko. Na miejscu zebrała się spora grupa eksploratorów, konserwator zabytków i telewizja, a cała ta sytuacja była dość głośna w środowisku eksploratorów. Nie będę wdawał się w szczegóły, zainteresowanych odsyłam do licznych publikacji oraz filmu z tej akcji ( http://www.history-of-mining.pwr.wroc.pl/attachments/article/22/34StyszMaczka-Kopalnia_Michael.pdf i film: https://www.youtube.com/watch?v=ZbPYf3WVtJc ). Wspomnę tylko, że autorzy tych publikacji, odkopane wyrobisko, opisują jako górna sztolnia XIX wiecznej kopalni Michael, założonej na wcześniejszych XVI- i XVIII-wiecznych wyrobiskach. Przed tym całym zamieszaniem, od dawna było wiadomo o istnieniu tutaj górnictwa srebra - zapiski w archiwach oraz wzmianki w różnych publikacjach dotyczących górnictwa Gór Sowich. Mineralizacja tutaj nie odbiega od typowej dla całego obszaru, czyli żyły barytowe i kwarcowo-barytowe z wpryśnięciami srebrnonośnej galeny, sfalerytu i chalkopirytu. Dziś na hałdach bez problemu można zauważyć okruchy białego, grubokrystalicznego barytu, który jest wyraźnie cięższy od innych odłamków.

Wracając do tematu geologii okolic - okoliczne wzniesienia zbudowane są podobnie jak cały masyw Gór Sowich ze skał metamorficznych -  głównie gnejsów i migmatytów, gdzie składnikami są w przewadze kwarc, skalenie oraz biotyt, (podrzędnie sillimanit i kordieryt). Zróżnicowane tekstury oraz proporcje składu mineralnego możemy bez problemu obserwować w blokach, z których zbudowana jest zapora. Materiał do jej budowy był pozyskiwany z niewielkich łomów w dolinie Bystrzycy, a jeden z nich znajduje się przy drodze Zagórze Śląskie - Lubachów biegnącej wzdłuż brzegu zbiornika (500m na E od ujścia potoku Młynówka). Obserwacje skał ułatwiają także bardzo liczne skarpy oraz skałki na zboczach otaczających gór. Na uwagę zasługują tutaj głównie dwa miejsca, szeroko opisywane w literaturze geologicznej.

 

Pierwsze znajduje się tuż za ośrodkiem Fregata - jest to niewielka skarpa powyżej drogi, gdzie odsłaniają się granulity w otoczeniu gnejsów. Kremowe granulity łupią się na ostro krawędziste bloczki, w których można zauważyć wyraźne czerwone i różowe ziarna granatów tkwiące w jasnym kwarcowo-skaleniowym tle. Ziarna granatów, których wielkość zazwyczaj wacha się w granicach 1-2mm (wyjątkowo do 10mm), niestety nie mają dobrze wykształconych ścian. Obok granatu, spotyka się też słupki jasnoniebieskiego dystenu. Są one jednak dużo bardziej rozproszone a wielkość ich nie przekracza kilku milimetrów. Granulity nie są zbyt powszechną skałą - w Polsce notowane są tylko z kilku wystąpień w Górach Sowich oraz Bielic w Masywie Śnieżnika. Biorąc pod uwagę warunki w jakich powstały, są skałami wyjątkowymi, bowiem środowisko ich tworzenia  znajdowało się na głębokości nawet 60 km pod powierzchnią w warunkach bardzo wysokiego ciśnienia i temperatury. W odsłonięciu tym warto jeszcze zwrócić uwagę na żyłę pegmatytu na granicy granulitów i gnejsów. Skała zbudowana jest z dużych skupień kwarcu, skalenia oraz srebrzystych blaszek muskowitu, a miejscami można zauważyć przerosty pismowe skaleni i kwarcu.