WŁAŚCIWOŚCI MINERAŁÓW - właściwości optyczne

 

Barwa
   Jest jedną z ważniejszych cech pozwalających rozpoznać dany minerał, to ona jako pierwsza się rzuca w oczy. Większość minerałów ma określoną, charakterystyczną dla siebie barwę. Minerały takie określa się mianem idiochromatycznych - przykładowo do tej grupy możemy zaliczyć malachit o intensywnej zielonej barwie, czarny grafit, siarka - żółta. Jest jednak duża grupa minerałów, która nie ma własnej barwy (mimo że widzimy że dane okazy mają jakieś zabarwienie). Takie minerały nie posiadają własnej barwy lecz są zabarwione i określamy je mianem allochromatycznych. Zabarwienie ich może pochodzić np. od śladowych domieszek innych pierwiastków, wrostków mineralnych, zanieczyszczeń czy też spękań w sieci krystalicznej (np. szmaragd - odmiana bezbarwnego berylu, swą zielona barwę zawdzięcza domieszkom chromu). Minerały allochromatyczne w stanie czystym, nie są zabarwione i wtedy określamy je jako minerały bezbarwne. Istnienie minerałów zabarwionych utrudnia często identyfikację, dlatego ważną cechą rozpoznawczą jest rysa.

Rysa
   Jest to inaczej barwa sproszkowanego minerału. Rysę sprawdza się najczęściej na nie polewanej części płytki porcelanowej, robiąc rysę badanym minerałem po jej powierzchni - pozostawiony sproszkowany ślad minerału to właśnie rysa. Każdy minerał bez względu na zabarwienie posiada charakterystyczną dla siebie barwę rysy, która nie zawsze musi zgadzać się z barwą minerału. Często jest tak ze kilka minerałów makroskopowo wygląda identycznie i ma tą samą barwę, jednak znacznie różnią się ich rysy (np. magnetyt i hematyt mają czarna barwę i połysk metaliczny, a rysy odpowiednio: czarną i wiśniowoczerwoną). Minerały barwne moją rysę barwną, natomiast minerały bezbarwne i zabarwione mają rysę białą.

Połysk
   Jest własnością określającą odbijanie światła od powierzchni kryształu lub świeżego przełamu minerału. Zależy on głównie od powierzchni minerału. Głównie połysk można określić jako metaliczny i niemetaliczny. Połysk metaliczny jest zbliżony do połysku metali i jest charakterystyczny dla większości minerałów rudnych. Minerały o połysku niemetalicznym można rozdzielić na kilka grup - minerały o połysku:
- szklistym (zwyczajny) - podobny do połysku szkła
- tłustym - przypomina powierzchnię natłuszczoną
- diamentowym - bardzo silny połysk, podobny do połysku diamentu
- perłowy - przypomina połysk perły
- jebwabisty - przypomina powierzchnię jedwabiu
- matowy - brak połysku

Przezroczystość
   Jest to zdolność minerałów do przepuszczania światła. Minerały przez, które można przeczytać pismo nazywamy przezroczystymi, jeśli nie możemy zobaczyć przez minerał wyraźnie, a światło przez niego przechodzi, taki minerał będzie minerałem półprzezroczystym (przeświecającym). Minerały o połysku metalicznym, czy ziemiste przez które nie przechodzi światło nazywamy nieprzezroczystymi. Niejednokrotnie przezroczystość zależy od skupienia minerału, bowiem skupienia ziemiste danego minerału mogą być nieprzezroczyste, skupienia średnioziarniste półprzezroczyste, a pojedyncze kryształy przezroczyste.

Pleochroizm
   Jest to zjawisko, które objawia się tym iż patrząc na minerał pod różnym kątem obserwuje zmianę jego barwy np. kordieryt zmienia barwę z niebieskiej na żółtą.

Luminescencja
   Jest to emitowanie światła przez kryształy minerałów pod wpływem różnych czynników. Może to być świecenie minerału w ciemności pod wpływem ogrzewania (np. u fluorytu) - wtedy nazywamy ją termoluminescencją. Minerały często także świecą pod wpływem promieniowania ultrafioletowego - fluorescencja (np. niektóre fluoryty, kalcyty, cerusyt, gips). Jest jeszcze tryboluminescencja czyli świecenie pod wpływem rozcierania czy rozkruszania minerału.

 

 

MINERAŁY FLUORESCENCYJNE
GALERIA ZDJĘĆ


Przykład fluorescencji - kryształy gipsu

Dwójłomność
   Zjawisko polegające na rozszczepieniu promienia światła na dwa promienie, w trakcie przechodzenia przez kryształ minerału. Minerał taki gdy położymy na tekście, zobaczymy ten tekst podwójnie; taką własność posiadają niektóre kryształy kalcytu.


Dwójłomnośc romboedru kalcytu "spat islandzki"