|
Barwa
Jest jedną z ważniejszych cech pozwalających rozpoznać dany
minerał, to ona jako pierwsza się rzuca w oczy. Większość minerałów ma
określoną, charakterystyczną dla siebie barwę. Minerały takie określa się
mianem idiochromatycznych - przykładowo do tej grupy możemy zaliczyć
malachit o intensywnej zielonej barwie, czarny grafit, siarka - żółta. Jest
jednak duża grupa minerałów, która nie ma własnej barwy (mimo że widzimy że
dane okazy mają jakieś zabarwienie). Takie minerały nie posiadają własnej
barwy lecz są zabarwione i określamy je mianem allochromatycznych.
Zabarwienie ich może pochodzić np. od śladowych domieszek innych pierwiastków,
wrostków mineralnych, zanieczyszczeń czy też spękań w sieci krystalicznej (np.
szmaragd - odmiana bezbarwnego berylu, swą zielona barwę zawdzięcza domieszkom
chromu). Minerały allochromatyczne w stanie czystym, nie są zabarwione i wtedy
określamy je jako minerały bezbarwne. Istnienie minerałów zabarwionych
utrudnia często identyfikację, dlatego ważną cechą rozpoznawczą jest rysa.
Rysa
Jest to inaczej barwa sproszkowanego minerału. Rysę sprawdza się
najczęściej na nie polewanej części płytki porcelanowej, robiąc rysę badanym
minerałem po jej powierzchni - pozostawiony sproszkowany ślad minerału to
właśnie rysa. Każdy minerał bez względu na zabarwienie posiada
charakterystyczną dla siebie barwę rysy, która nie zawsze musi zgadzać się z
barwą minerału. Często jest tak ze kilka minerałów makroskopowo wygląda
identycznie i ma tą samą barwę, jednak znacznie różnią się ich rysy (np.
magnetyt i hematyt mają czarna barwę i połysk metaliczny, a rysy odpowiednio:
czarną i wiśniowoczerwoną). Minerały barwne moją rysę barwną, natomiast
minerały bezbarwne i zabarwione mają rysę białą.
Połysk
Jest własnością określającą odbijanie światła od powierzchni kryształu lub
świeżego przełamu minerału. Zależy on głównie od powierzchni minerału. Głównie
połysk można określić jako metaliczny i niemetaliczny. Połysk metaliczny jest
zbliżony do połysku metali i jest charakterystyczny dla większości minerałów
rudnych. Minerały o połysku niemetalicznym można rozdzielić na kilka grup -
minerały o połysku:
- szklistym (zwyczajny) - podobny do połysku szkła
- tłustym - przypomina powierzchnię natłuszczoną
- diamentowym - bardzo silny połysk, podobny do połysku diamentu
- perłowy - przypomina połysk perły
- jebwabisty - przypomina powierzchnię jedwabiu
- matowy - brak połysku
Przezroczystość
Jest to zdolność minerałów do przepuszczania światła. Minerały przez, które
można przeczytać pismo nazywamy przezroczystymi, jeśli nie możemy
zobaczyć przez minerał wyraźnie, a światło przez niego przechodzi, taki
minerał będzie minerałem półprzezroczystym (przeświecającym). Minerały
o połysku metalicznym, czy ziemiste przez które nie przechodzi światło
nazywamy nieprzezroczystymi. Niejednokrotnie przezroczystość zależy od
skupienia minerału, bowiem skupienia ziemiste danego minerału mogą być
nieprzezroczyste, skupienia średnioziarniste półprzezroczyste, a pojedyncze
kryształy przezroczyste.
Pleochroizm
Jest to zjawisko, które objawia się tym iż patrząc na minerał pod różnym
kątem obserwuje zmianę jego barwy np. kordieryt zmienia barwę z niebieskiej na
żółtą.
Luminescencja
Jest to emitowanie światła przez kryształy minerałów pod wpływem różnych
czynników. Może to być świecenie minerału w ciemności pod wpływem ogrzewania (np.
u fluorytu) - wtedy nazywamy ją termoluminescencją. Minerały często
także świecą pod wpływem promieniowania ultrafioletowego - fluorescencja
(np. niektóre fluoryty, kalcyty, cerusyt, gips). Jest jeszcze
tryboluminescencja czyli świecenie pod wpływem rozcierania czy
rozkruszania minerału.
Przykład fluorescencji - kryształy gipsu
Dwójłomność
Zjawisko polegające na rozszczepieniu promienia światła na dwa promienie, w
trakcie przechodzenia przez kryształ minerału. Minerał taki gdy położymy na
tekście, zobaczymy ten tekst podwójnie; taką własność posiadają niektóre
kryształy kalcytu.
Dwójłomnośc romboedru kalcytu "spat islandzki"
|
